Alimlər Leonardo da Vinçinin anatomik rəsmlərinin sirrini açdılar

Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu Leonardo da Vinçinin dövründən bəri düşünülmüş bir sirri həll etməyə müvəffəq olub. Söhbət trabekulalara aiddir - insan ürəyinin kameralarının içərisində olan əzələ arakəsmələrinin mürəkkəb şəbəkəsi, ilk dəfə İntibah dahisi tərəfindən 15-ci əsrin anatomik rəsmlərində dəqiq təsvir edilmişdir. Müşahidələrinin dəqiqliyinə baxmayaraq, bu strukturların əsl məqsədi beş əsrdən çox müddət ərzində qeyri-müəyyən olaraq qalırdı.

Sıçrayış müasir texnologiyalar sayəsində mümkün oldu: maqnit rezonans tomoqrafiyası, fraktal riyazi analiz və genetik məlumatların tədqiqi. “Nature” jurnalında dərc olunan genişmiqyaslı tədqiqatın bir hissəsi olaraq, elm adamları UK Biobank-dan ürəklərin 18.000-dən çox MRT görüntüsünü təhlil etdilər.

Nəticələr trabekulaların yalnız embrion inkişafın qalığı olması ilə bağlı əvvəlki versiyanı təkzib etdi. Əslində, onlar daha səmərəli qan axını təmin edərək, ürəyin işində fəal iştirak edirlər. Bundan əlavə, tədqiqatçılar trabekulaların struktur xüsusiyyətlərinin ürək çatışmazlığı və ürək ritminin pozulması riskinin artması ilə əlaqəli olduğunu müəyyən edə bildilər.

Genetik analiz trabekulyar şəbəkənin formalaşmasına cavabdeh olan DNT lokuslarını aşkar etdi və fraktal riyaziyyatdan istifadə sağlam və xəstə ürəklər arasında trabekulaların "naxışlarındakı" fərqləri müəyyən etməyə kömək etdi. Bu kəşflər ürək-damar xəstəliklərinin erkən diaqnostikası və məqsədyönlü müalicə üsullarının yaradılması üçün yeni imkanlar açır.

Alimlər qeyd edirlər ki, Leonardo da Vinçinin anatomik müşahidələri ilə müasir texnologiyaların birləşməsi nəinki beş yüz illik sirrin həllinə kömək etdi, həm də dünyada ölümün əsas səbəblərindən biri olan ürək xəstəliklərinə qarşı mübarizəyə yeni təkan verdi.

Almaz Həsənli