Tacikistanda bütün müəllimlər hərbi xidmətdən azad ediliblər
Tacikistanda "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Qanuna dəyişikliklər edilib və buna əsasən, məktəb müəllimləri artıq peşə karyeraları müddətində məcburi hərbi xidmətdən tamamilə azaddırlar. Əvvəllər bu istisna yalnız kənd müəllimlərinə şamil edilirdi.
Dəyişikliklər Məclisi Oli Məclisi Namoyandaqonu tərəfindən təsdiq edilib. Qüvvəyə minməsi üçün onlar Məclisi Milli tərəfindən təsdiqlənməli, prezident tərəfindən imzalanmalı və rəsmi mətbuatda dərc olunmalıdır.
Tacikistan Respublikasının Təhsil və Elm Nazirliyindən Asia-Plus-a bildiriblər ki, nazirin birinci müavini Xomid Xoşimzoda qanuna dəyişikliklər layihəsini 15 oktyabrda parlament iclasında təqdim edib. O qeyd edib ki, bunlar müəllimlərin statusunu artırmaq və təhsil müəssisələrində müəllim çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün tətbiq olunur.
Xoşimzoda bildirib ki, "Müəllimlərin Statusu haqqında" Qanun layihəsinin 5-ci maddəsinin 11-ci bəndində aşağıdakı müddəa nəzərdə tutulur: "müəllimlik fəaliyyəti dövründə məcburi hərbi xidməti təxirə salmaq".
O, həmçinin qeyd edib ki, hüquqi çərçivəni uyğunlaşdırmaq üçün "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Qanunun 31-ci maddəsinin 4-cü bəndinin ikinci hissəsindəki "ümumtəhsil kənd məktəbləri" sözləri "ümumtəhsil məktəbləri" ifadəsi ilə əvəz olunmalıdır.
İndiyə qədər qanun yalnız ali pedaqoji təhsili olan və kənd məktəblərində işləyən müəllimləri hərbi xidmətdən azad edirdi. İndi qanuna edilən dəyişikliklər qüvvəyə mindikdən sonra bu istisna iş yerindən asılı olmayaraq bütün müəllimlərə şamil ediləcək.
Qeyd etmək lazımdır ki, Tacikistan məktəblərində müəllim çatışmazlığı son illərdə aktual problem olaraq qalır. Ölkənin təhsil və elm naziri Rəhim Səidzodanın sözlərinə görə, 2025/2026-cı tədris ilinin əvvəlində ölkə məktəblərində 3800-dən çox müəllim çatışmazlığı var idi. Bu, bu il 13.000 tələbənin müəllimlik dərəcəsi ilə universitetləri bitirməsinə baxmayaraq belədir.
Ekspertlər hesab edirlər ki, məktəblərdə kadr çatışmazlığının əsas səbəbləri bəzi müəllimlərin orduya məcburi çağırılması, şəhər və rayon sədrlərinin torpaq ayrılması ilə bağlı vədlərini yerinə yetirməməsi və müəllimlər üçün nəzərdə tutulan digər güzəştlərin tətbiq edilməməsidir.
Bu problemi həll etmək üçün hökumət "Müəllimlərin statusu haqqında" qanun layihəsi təklif etdi və bu qanun Məclis Namoyandaqon tərəfindən qəbul edildi. Bu qanun ilk dəfə olaraq müəllimlərin hüquqi, sosial və maliyyə vəziyyətini ayrıca tənzimləyici aktda müəyyən etdi.
Xatırladaq ki, "Müəllimlərin statusu haqqında" qanun layihəsinin hazırlanmasına Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun ötən il verdiyi sərəncamdan sonra başlanılıb. Prezident Bilik Günündəki çıxışı zamanı təhsil sektorundakı problemləri vurğulayaraq, müəllimlərin cəmiyyətdəki nüfuzunun və statusunun azalmasından narahatlığını ifadə etdi və müvafiq qanunun hazırlanmasını əmr etdi.
Bu qanun müəllimlərin ləyaqətini və hüquqlarını qoruyur və onların məktəblərdə "iməciliklərdə" və pul yığımında iştirakını qadağan edir. Müəllimlər həmçinin təhqir və təzyiqlərdən qorunacaqlar. Bundan əlavə, onlara qanun çərçivəsində torpaq sahələrinə və mənzilə üstünlük verilməsi də daxil olmaqla, təminatlar veriləcək.
Əziz MUSTAFA
