SMS-in tarixinə səyahət

SMS-in tarixinə səyahət

5 Dekabr 2022 13:02
Bəyəndim (0) Bəyənmədim (0)

Məlumat üçün bildirim ki, telefona ilk mesaj 1992-ci il dekabrın 3-də britaniyalı mühəndis Neil Papworth tərəfindən göndərilib. O, ilk dəfə öz kompüterindən Richard Jarvis-ə SMS göndərib. Bu ilk mesajda "Milad bayramınız mübarək" sözləri yazılmışdır. Və cavab gözləmək lazım idi. Ancaq Jarvisin Orbitel 901 mobil telefonu ona mesajı oxumağa icazə versə də, 1992-ci ildə cib telefonlarında hələ klaviatura olmadığından o, cavab yaza bilməmişdi. 1993-cü ildə ilk dəfə Nokia şirkəti SMS-ə uyğun telefonları satışa təqdim etdi. Nokia şirkəti 1993-cü ildən SMS göndərə bilən ilk telefonlarını buraxdıqdan sonra klaviaturalı telefonlar populyarlıq qazanmağa başladı. Bu, ilk mətn yazanların həyatını bir qədər asanlaşdırsa da, onlar hələ də yalnız eyni şəbəkədə başqalarına mətn göndərə bilirdilər. Cəmi on nömrəli yığım panelində mətni yazmağın kifayət qədər vaxt apara biləcəyini nəzərə alaraq 1995-ci ildə T9 texnologiyasını fikirləşib tapdılar. Cəmi bir neçə il sonra, mətn mesajlaşması işə başladıqda, T9 texnologiyası ortaya çıxdı və yazma sürətini tamam dəyişdirdi. Bu texnologiya mətn yazanlara hər hərf üçün yalnız bir düyməni basmaq imkanı verirdi. Proqnozlaşdırılan mətn texnologiyası bütün yazma sürətinin kilidini açdı və insanların telefonlarından necə istifadə edə biləcəyini büsbütün dəyişdirdi.

1997-ci ildə Nokia tam QWERTY klaviaturası olan 9000i Communicator modeli ilə debüt etməyi bacardı. 1997-ci ildə Nokia ABŞ-da tam QWERTY klaviaturası olan ilk telefonu təqdim edəndə bəziləri üçün yazmaq daha da asanlaşdı. Asan mətn yazmağ, internetdə gəzmək, e-poçt göndərmək və hətta cədvəlləri redaktə etmək qabiliyyətini birləşdirən bu innovativ telefon gələcəkdə istehsal olunması ehtimal edilən daha ağıllı smartfonların təməlini qoydu. 1999-cu ildən şəbəkələr arası mesajlaşma təqdim edildi. 2000-2007-ci illər arası SMS-dən istifadə sürətlə armağa başladı. Artım bununla bitmədi. 2002-ci ilə qədər dünya üzrə 250 milyarddan çox mətn göndərilib. ABŞ-da hər il göndərilən mətnlərin ümumi sayı 2005-ci ildən 2007-ci ilə qədər təxminən dörd dəfə artaraq 81 milyarddan 363 milyarda yüksəlmişdi. Statistikaya görə 2011-ci ildə amerikalılar 2,3 trilyon mətn göndərmişdilər. Əgər fərdlər arasında mesajlaşma, həmçinin şəxsdən şəxsə (P2P) mesajlaşma kimi tanınan mesajlaşma 2000-ci illərdə başlamışdısa, növbəti onillikdə şirkətlər proqramdan şəxsə (A2P) mesajlaşma ilə hərəkətə keçməyə qərar verdilər.

A2P marketinq mesajları və söhbət botlarından tutmuş birdəfəlik parollara, pin kodlara və görüş xatırlatmalarına qədər hər şeyi əhatə edirdi. Əslində, bu qarşılıqlı əlaqələr mətn mesajlaşmasında ən yeni sərhədi və dəyişikliklərlə dolu onilliyin nəticələrini təmsil edirdi. Biznes mətnlərinin sürətli artmasına reaksiya verən Federal Rabitə Komissiyası 2012-ci ildə qəbul edilmiş qayda və dəyişikliyində işgüzar mətn mesajlarının Telefon İstehlakçılarının Müdafiəsi Qanununa uyğun olaraq qaydalara tabe olduğunu elan etdi. Qanuna əsasən, biznes sahibləri mətn mesajları ilə məşğul olmamışdan əvvəl müştərilərdən razılıq almalı idilər.

Mətn göndərən müəssisələrlə qarşılıqlı əlaqəni dəyişən tək tənzimləyicilər deyildi. 2017-ci ildə CTIA kimi tanınan aparıcı telekommunikasiya sənayesi qrupu mesajlaşma üzrə ən yaxşı təcrübələr və təlimatların yenilənmiş versiyasını buraxdı. Yenilənmiş təlimatlar ilk dəfə olaraq P2P və A2P mesajlaşma trafikindən rəsmi olaraq fərqləndirdi.

Növbəti yeniləməsində CTIA, mətn üzərində istehlakçılarla ünsiyyət quran hər hansı bir "iş, təşkilat və ya qurum" daxil etmək üçün A2P trafikinin tərifini aydınlaşdırdı. Bu genişləndirilmiş tərifə əvvəlki təlimatlara əsasən A2P mesajları sayılmayan məktəblər və siyasi təşkilatlar kimi qruplar daxil idi. Bu aydınlaşdırma çox vacib idi, çünki A2P mesajlaşma üçün dəyişiklik yolda idi. Sonrakı iki il ərzində daşıyıcılar spamın azaldılması, müştəri təcrübəsinin yaxşılaşdırılması və biznes üçün mesajların çatdırılmasını təmin etmək məqsədi daşıyan, A2P 10DLC kimi tanınan bir sıra qaydalar təqdim etdilər. Bu dəyişikliklər müştərilərə standart 10 rəqəmli uzun kod nömrələri vasitəsilə mesaj göndərən istənilən təşkilatdan 31 sentyabr 2021-ci ilə qədər öz bizneslərini operatorlarda qeydiyyatdan keçirmələrini tələb etdi. Əslində, yerli 10 rəqəmli nömrələr biznes mətnləri üçün standarta çevrilmişdi və indi yüksək həcmli biznesi dəstəkləyə bilirdi. Bütün bu dəyişikliklər baş verdikcə, müəssisələr yavaş-yavaş əlaqə üçün tamamilə yeni bir kanal açdılar və inkişaf etdirdilər.

Getdikcə daha çox şirkət mesajlaşmanın çoxsaylı istifadə və üstünlüklərini dərk etməyə davam etdikcə, onlar hələ də yazılan mətn mesajlarının zəngin tarixinə əlavə etməyə davam edəcəklər.

Murad Şahməmmədov