Xərçəngin növləri hansılardır?

DNT zədələnməsi nəticəsində hüceyrələrin anormal və nəzarətsiz çoxalması və böyüməsi xərçəng kimi tanınır. Bədənimizdə təxminən 10.000 mutasiya baş versə də, xərçəng hüceyrələri immun sistemi tərəfindən məhv edilir. Ancaq sağlam bədən hüceyrələrinin bölünmə qabiliyyətinə malik olduğunu söyləmək mümkündür.

Bu yolla zədələnmiş toxumaları bərpa etmək və ölü hüceyrələri yeniləmək mümkündür. Bununla belə, onun sonsuz bölmə xüsusiyyətləri yoxdur. Demək olar ki, hər bir hüceyrə həyatı boyu müəyyən sayda bölünür.

Xərçəngin növləri hansılardır?

Xərçəng hüceyrələri huşunu itirir və nəzarətsiz şəkildə bölünməyə və çoxalmağa başlayır. Xərçəng bədənin digər hissələrinə belə yayılır. Xərçəng növləri formalaşmağa başladıqları orqanlara və mikroskop altında göründüklərinə görə müxtəlif yollarla təsnif edilir.

Tətbiq ediləcək müalicələr xərçəng növünə görə dəyişir. Hər bir xərçəng növü fərqli sürətlə böyüyür və müxtəlif yayılma yollarına malikdir. Bədəndə mutasiyaya uğrayan hüceyrələr arasında yalnız kiçik bir hissəsi xərçəngə səbəb olur. Xərçəng növləri; döş xərçəngi, testis xərçəngi, kolon və düz bağırsaq xərçəngi, boğaz xərçəngi, mədəaltı vəzi xərçəngi, ağciyər xərçəngi, ağız xərçəngi, safra kanalı xərçəngi, uşaqlıq boynu xərçəngi, mesane xərçəngi, uşaqlığın selikli qişasının xərçəngi, sidik yollarının xərçəngi, prostat xərçəngi, dəri xərçəngi, leykemiya, dodaq xərçəngi, ağız boşluğunun xərçəngi,

tüpürcək vəzi xərçəngi, mədə xərçəngi kimi tanınır.

Bütün xərçəng növlərinin ümumi xüsusiyyəti, nəzarətsiz hüceyrələrin yayılmasıdır. Müasir dövrün ən təhlükəli xəstəlikləri sırasında olan xərçəngin müxtəlif növləri var. Ölümcül xəstəliklər sırasında olan xərçəngin daha təhlükəli növlərinin olduğu məlumdur. Xəstəliyin müalicəsində kemoterapiya və şüa terapiyasına üstünlük verilir.

Xərçəngə səbəb olduğu bilinən risk faktorlarına məruz qalmaq hər insanın xərçəngə tutulacağı anlamına gəlmir. İnsanlar risk faktorlarına baxmayaraq xərçəngə tutulmasalar da, risk faktorları olmasa da xərçəngə tutula bilərlər.

Ən çox bilinən xərçəng növləri

Xərçəng növləri bədəndə göründükləri yerə görə fərqli adlandırıla bilər. Hüceyrələr anormal böyüyərsə, orqanizm üçün təhlükəli vəziyyət yarana bilər. Bəzi xərçəng növləri digərlərindən daha təhlükəlidir. Xərçəng xəstəliklərinin ümumi simptomları olsa da, fərqli ola bilər. Xərçəng xəstələrində görülən ümumi simptomlar; sidikdə qan görmək, səbəbi bilinməyən kilo itkisi, heç vaxt keçməyən yüksək qızdırma, xroniki yorğunluq, dəridə şişlik və qızartı, bəlğəm çıxararkən meydana gələn qan kimi ifadə edilə bilər.

Hərəkətsizlik, zərərli vərdişlər və stress kimi bir çox faktor xərçəngə səbəb ola bilər. Ən çox tanınan xərçəng növləri; mədəaltı vəzi xərçəngi, testis şişi, safra kanalı xərçəngi, glioma, mədə xərçəngi, ağciyər xərçəngi, özofagus xərçəngi, dəri xərçəngi,

leykemiya, döş xərçəngi kimi tanınır.

Xərçəng növlərinin tezliyi cinsdən asılı olaraq fərqli ola bilər. Həm kişilərdə, həm də qadınlarda görülən xərçəng növü dəri xərçəngi olaraq bilinir.

Döş xərçəngi, ağciyər xərçəngi, kolon xərçəngi, düz bağırsaq xərçəngi, uşaqlıq boynu xərçəngi, yumurtalıq xərçəngi, mədə və mədəaltı vəzi xərçəngləri xüsusilə qadınlarda görülən xərçəng növləri arasındadır.

Murad Şahməmməd