İqlim böhranını idarə etmək mümkün deyil

BMT-nin Baş katibi Quterreş, "Dünya iqlim böhranına nəzarət edə bilmir. Qlobal temperatur artımını 1,5 dərəcə ilə məhdudlaşdırmaq məqsədinə nail olmaq üçün emissiyaların 2010-cu illə müqayisədə təxminən 45 faiz azaldılması lazımdır" deyə bildirib.

İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə çərçivəsində ölkələrin Birləşmiş Millətlər Təşkilatına (BMT) təqdim etdikləri siyasətlərin qlobal temperatur artımını 1,5 dərəcə ilə məhdudlaşdırmaq üçün kifayət etmədiyi müəyyən edilib.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (UNFCCC) Katibliyi, Tərəflərin 28-ci Konfransından (COP28) əvvəl iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə çərçivəsində ölkələr tərəfindən təqdim edilmiş milli töhfə bəyannamələrini araşdıran hesabatı 2023-cü ildə dərc etmişdir.

Hesabat Paris Sazişinin tərəfləri olan 195 ölkənin milli töhfə bəyannaməsini araşdırarkən, bu bəyannamələrə sentyabrın 25-dək yeni təqdim edilmiş və ya yenilənmiş 20 bəyannamə daxil edilmişdir.

Hesabata görə, bəzi ölkələrin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə səyləri milli töhfə bəyannamələrində artsa da, qlobal temperatur artımını 1,5 dərəcə ilə məhdudlaşdırmaq üçün istixana qazları emissiyalarını azaltmaq və iqlim dəyişikliyinin ən pis təsirlərindən xilas olmaq üçün daha çox fəaliyyətə ehtiyac var.

Elm adamları iqlim hədəfləri üçün 2030-cu ilə qədər qlobal istixana qazı emissiyalarının 2019-cu il səviyyələri ilə müqayisədə 43 faiz azaldılması lazım olduğunu müəyyən edərkən, mövcud milli töhfə bəyannamələrindəki siyasətlərlə emissiyaların 2030-cu ilə qədər 9 faiz artacağı proqnozlaşdırılır.

Eyni zamanda UNFCCC tərəfindən açıqlanan digər emissiya hesabatına görə, qlobal iqtisadiyyatın 87 faizini təşkil edən ölkələrin uzunmüddətli və xalis sıfır emissiya hədəfləri var və bu ölkələr uzunmüddətli strategiyalarını tam şəkildə həyata keçirsələr, onların emissiyaları 2050-ci ildə 2019-cu il səviyyələri ilə müqayisədə aşağı olacağı təxmin edilir.

Bununla belə, uzunmüddətli xalis sıfır emissiya strategiyalarının qeyri-müəyyənliyi və planların gələcəyə təxirə salınması bu hədəfləri risk altında qoyur.

İqlim böhranının hər zamankından daha təhlükəli hala gəldiyini ifadə edən Quterreş, "addım-addım" irəliləyişin kifayət etməyəcəyini söyləyib və inkişaf etmiş ölkələri xalis sıfır emissiya planlarını 2040-cı ilə, inkişaf etməkdə olan ölkələri isə 2050-ci ilə qədər çatdırmağa çağırıb.

Oxuməni.az