Süni intellekt Qulaq kirinin qoxusu ilə Parkinson xəstəliyini aşkar edir

Süni intellektlə işləyən yeni sistem insan qulaq kirinin (mumu) tərkibindəki qoxu ilə əlaqəli birləşmələri analiz edərək Parkinson xəstəliyini 94% dəqiqliklə müəyyən edə bilir. Oxuməni.az xəbər verir ki, bu məlumatı “techinsider.ru” yayıb.
Bu ucuz erkən skrininq üsulu diaqnoz və xəstəyə qulluqda inqilab edə bilər.
Parkinson xəstəliyi (PX) üçün mövcud müalicələrin əksəriyyəti yalnız onun inkişafını yavaşlatdığından, erkən diaqnoz optimal qayğı üçün açardır. Bununla belə, klinik tərəzi və Neyro görüntüləmə kimi mövcud üsullar subyektiv və bahalıdır. Amerika Kimya Cəmiyyətinin “Analytical Chemistry” jurnalının tədqiqatçıları qulaq kiri qoxusundan istifadə edərək xəstəliyi erkən mərhələdə ucuz qiymətə aşkar edə bilən sistem hazırlayıblar.
Alimlər əvvəllər sebum (bədəndəki yağ bezlərinin istehsal etdiyi yağdır və dərini xarici faktorlardan qorumağa kömək edir) tərkibindəki dəyişikliklərin PX-nin göstəricisi ola biləcəyini aşkar etdilər. Parkinson xəstələrində sebum xüsusi uçucu üzvi birləşmələri (VOC) buraxa bilər, çünki xəstəlik neyrodejenerasiya, iltihab və oksidləşdirici stresə səbəb olur. Bununla belə, dərinin səthindəki sebum xarici mühitə məruz qalır və analiz daha az etibarlı olur. Bunun əksinə olaraq, qulaq kanalındakı dəri bu cür təsirlərdən qorunur və qulaq kiri özü də əsasən sebumdan ibarətdir.
Hao Don və Danhua Çjunun başçılıq etdiyi elm adamları 209 nəfərin qulaq kirinin VOC tərkibini araşdırdılar, onlardan 108-nə PX diaqnozu qoyuldu. Sekresiya qaz xromatoqrafiyası və kütlə spektrometriyasından istifadə edərək təhlil edilmişdir. Onlar PX xəstələrində əhəmiyyətli dərəcədə fərqli olan dörd birləşmə tapdılar: etilbenzol, 4-etiltoluen, pentanal və 2-pentadesil-1,3-dioksolan. Bu birləşmələr Parkinson xəstəliyinin biomarkerləri kimi xidmət edə bilər. Tədqiqatçılar daha sonra qulaq kiri VOC məlumatlarından istifadə edərək AI sistemini öyrətdilər. Əldə edilən model PX olan və olmayan xəstələrdən nümunələri 94% dəqiqliklə təsnif edə bildi. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu üsul xəstəliyin erkən aşkarlanması və vaxtında müdaxilə edilməsi, müalicənin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün əsas skrininq vasitəsi kimi istifadə oluna bilər.
"Bu, Çindəki bir tibb mərkəzində aparılan pilot tədqiqatdır," Don deyib. "Növbəti addım, metodun praktiki dəyərini qiymətləndirmək üçün xəstəliyin müxtəlif mərhələlərində, bir çox tibb müəssisələrində və müxtəlif etnik qruplarda olan xəstələri əhatə edəcək şəkildə təcrübənin genişləndirilməsidir."
Almaz Həsənli