Alman, yapon və sovet kəşfiyyatını ələ salan agent: Əslən yəhudi idi, ailəsi isə...

İvar Lissner II Dünya müharibəsi dövründə Mançuriyada Abver (nasist hərbi kəşfiyyatı) və Sovet kəşfiyyatının ikili agenti olub. Əsas peşəsi jurnalist və yazıçıdır.

Oxuməni.az bu məşhur agentin dosyesini təqim edir:

Lissner Riqada alman-yəhudi birja brokerinin oğlu olaraq dünyaya gəlib. 1918-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Almaniyaya mühacirət edib. İvar Lissner hüquq təhsilini Almaniya və Fransada alıb.

1933-cü ildə Lissner NSDAP-a (nasist partiyasına) qoşulub, 1936-cı ildə hüquq elmləri doktoru dərəcəsi alıb və ABŞ, Kanada, Afrika və Aralıq dənizi ölkələrinə səyahət edib. Bu səyahətdən sonra o, “Xalqlar və qitələr” kitabını yazıb və nəşr etdirib.

Nasist qəzeti “Der Angriff” onun yazılarına xüsusi diqqət edib, burada da məqalələri çıxmağa başlayıb. Lakin 1937-ci ilin yanvarında Lissner onun damarlarında yəhudi qanının axdığına dair danonsasiya alıb. Gestapo onun atasına qarşı ari mənşəli sertifikatı saxtalaşdırdığı üçün iş açıb, lakin sübut olmadığı üçün bu ittiham dayandırılıb.

1938-ci ilin yayın əvvəlində Hansa Lissneri Yaponiyaya göndərilib, burada eyni zamanda Anqrifin redaktorlarından tapşırıq alıb. Bundan əvvəl Lissner Yaponiyanın işğalı altında olan Mançuriyaya gedərək orada rus dilini bilməsi sayəsində yüksək rütbəli sovet defektoru Qenrix Lyuşkovun yapon kəşfiyyatı tərəfindən dindirilməsində iştirak edib. 1939-cu ildə Lissner Yaponiya və Mançuriyadakı alman qəzetlərinin müxbiri, həmçinin Almaniyanın Yaponiyadakı səfiri Eugen Ottun etibarlı adamı olub.

1939-cu ilin payızında Lissnerin atası gestapo tərəfindən ikinci dəfə həbs olunub və bu dəfə onun ari mənşəli olduğunu təsdiq edən sənədləri saxtalaşdırmaqda tamamilə günahkar bilinib. Lissnerin atasının azad edilməsini və Lissnerin valideynlərinin Şanxaya getməsinə icazə verən Abvehr üçün agent olmağa razılaşıb. Lissner Yaponiya kəşfiyyatı üçün işləyən ağdərili rus mühaciri Rodzaevski ilə əlaqə saxlayıb, onun vasitəsilə SSRİ haqqında məlumat alıb.

Sonra Lissner Harbindəki sovet konsulluğunun əməkdaşları ilə tanış olub və onlara qarşılıqlı faydalı genişmiqyaslı mübadilə təklif edib. Qırmızı Ordu haqqında məlumat müqabilində NKVD-yə Yaponiya silahlı qüvvələri haqqında məlumat verib.

Məşhur “İkinci Dünya Müharibəsi” kitabında yazılır ki, sovet kəşfiyyatı Lissner vasitəsilə almanlara strateji dezinformasiya ötürürdü. Abver Lissneri dəyərli məlumat mənbəyi hesab edirdi.

Amma alman kəşfiyyatının Yaponiyadakı nümayəndəsi Meisinger Lissnerin Sovet konsulluğu ilə əlaqəsi haqqında məlumat alaraq, Lissnerin sovet casusu olduğu qənaətinə gəldi. 1942-ci ilin iyununda Meyzinqer onu Yaponiyaya qarşı SSRİ-nin lehinə sənaye casusluğu ilə məşğul olan şəxs kimi yaponlara bildirdi. 1943-cü ilin iyununda Lissner Yaponiya əks-kəşfiyyatı tərəfindən həbs edildi və işgəncələrə məruz qaldı, lakin 1945-ci ilin əvvəlində onun təqsirsizliyi müəyyən edildikdən sonra sərbəst buraxıldı.

1947-ci ildə Lissner Yaponiyadan Almaniyaya getdi, burada illüstrasiyalı Kristall jurnalının baş redaktoru oldu, daha sonra İsveçrəyə geçib. O, ən çox satılan “Və yenə də Tanrı var idi”, “Unut, amma bağışlama” kimi xatirə əsərlərini çap etdirib.Teleqraf.com