Yaşlanan Adam Sindromunu nə təşkil edir

Yaşlandıqca kişilərdə və qadınlarda menopauza bənzər bir proses yaşanır. Qadınlarda estrogen hormonunun çatışmazlığı ilə başlayan bu proses kişilərdə testosteron səviyyəsinin azalması ilə özünü göstərir.

Mətndəki bütün araşdırmalar həkim məsləhətlərindən götürülmüşdür.

Andropoz nədir və niyə baş verir?

Testosteron səviyyəsi nə vaxt düşməyə başlayır?

Kişilər neçə yaşdan etibarən uroloji müayinədən keçməlidirlər?

Müntəzəm olaraq təqiblərdə nələr edilir?

Bu şikayətlərlə bağlı həkimə müraciət nisbəti necədir?

Andropauza necə diaqnoz qoyulur?

Testosteron əlavəsinə hansı mərhələdə qərar verilir?

Hansı hallarda testosteron əlavəsi əlverişsizdir?

Testosteron estrogen kimi birlikdə verilirmi?

Andropozda testosteron səviyyəsi nə vaxt aşağı düşür?

Orta yaşdan sonra həyat xəttinə əlavə olunan hər yeni il kişi hormonu testosteronun azalmasına səbəb olur. Nəticədə kişilərdə qarın ətrafındakı piylənmədən cinsi problemlərə, yuxu pozğunluğundan depressiyaya qədər bir çox problem yaranır. Belə sağlamlıq problemlərinin qarşısını almaq üçün hər bir sağlam kişi 45 yaşdan sonra uroloji müayinədən keçməlidir.

Andropoz nədir və niyə baş verir?

Yaşlandıqca kişilərdə və qadınlarda menopauza bənzər bir proses yaşanır. Qadınlarda estrogen hormonunun çatışmazlığı ilə başlayan bu prosesin kişilərdə testosteron səviyyəsinin azalmasıdır. Kişilərdə qadınlarda olduğu qədər böyük itki olmasa da, kişi hormonunun azalması səbəbindən bəzi problemlər ola bilər. Andropoz, başqa sözlə, “yaşlanan kişi sindromu” adlanan bu vəziyyətə kişi menopozu və ya qocalmış kişidə hipoqonodizm də deyilir.

Testosteron səviyyəsi nə vaxt düşməyə başlayır?

Hər bir kişi 30 yaşından sonra hər 10 ildən bir qanında testosteronun 10 faizini, 50 yaşından sonra isə 25 faizini itirir. Testosteron dedikdə ilk ağıla cinsəllik gəlir, amma əslində bu, sadəcə cinsi əlaqə hormonu deyil. Testosteron həm kişilərdə, həm də qadınlarda əhval-ruhiyyəni tənzimləyir. Cəsarət, rifah, intellektual fəaliyyət, əzələ gücü, qarın arıqlaması və çəki artımı da bu hormonla bağlıdır. Testosteron səviyyəsi aşağı düşən kişinin psixologiyası mənfi təsirlənir, əzələləri zəifləməyə başlayır, qarın nahiyəsində piylər əmələ gəlir və intellektual fəaliyyəti zəifləyir. Bununla yanaşı depressiya, yuxu pozğunluqları, dəri dəyişiklikləri, cinsi istəksizlik və ereksiya problemləri də yaranır. Bütün bu simptomların cəmi “Yaşlanan Adam Sindromu”nu təşkil edir. Yəni testosteron səviyyəsinin aşağı düşməsi təkcə cinsiyyətlə bağlı deyil, bütün həyat və iş həyatını əhatə edən bir sıra problemlərə səbəb olur.

Kişilər neçə yaşdan etibarən uroloji müayinədən keçməlidirlər?

Dəqiq yaş olmasa da, 45 yaşdan sonra bütün kişilər uroloji müayinədən keçməlidir. Bu təqib prostat xərçənginin və "Yaşlanan Kişi Sindromunun" erkən diaqnozu üçün vacibdir.

Müntəzəm olaraq təqiblərdə nələr edilir?

"Yaşlanan Adam Sindromu" və prostat xərçənginin təqibi fərqli olduğundan, qiymətləndirmələr ayrı aparılmalıdır. Prostat vəzi xərçənginin erkən diaqnostikası üçün cəmiyyətdə maarifləndirmə yaradılıb. Ancaq "Yaşlanan Adam Sindromu" hələ məlum deyil. Bu sindrom prostat vəzi xəstəliklərindən fərqli olaraq qiymətləndirilir. Yaşlı Adam Sindromunda qocalma və kişi hormonu olan testosteron səviyyəsinin azalması ilə birlikdə seyr edilir.

Bu şikayətlərlə bağlı həkimə müraciət nisbəti necədir?

Prostat vəzi xəstəlikləri üçün müayinə olunma vərdişi 45 yaşdan sonra inkişaf etsə də, "Yaşlanan Adam Sindromu" bu müayinə çərçivəsində qiymətləndirilmir. Çünki xəstəlik yaxşı bilinmir. Zehni fəaliyyətdə zəifləmə, qarın ətrafında piylənmə və əzələlərin zəifləməsi qocalmanın təbii bir nəticəsi olaraq görüldüyü üçün bu vəziyyətə çox diqqət yetirilmir. Ancaq "Yaşlanan Kişi Sindromu" əhəmiyyətli bir sağlamlıq problemi olduğu üçün bütün bu əlamətlər nəzərə alınmalı və lazımi tədbirlər görülməlidir.

Andropauza necə diaqnoz qoyulur?

Testosteron səviyyəsi qan nümunəsi götürməklə ölçülür. Bu müraciət səhər saat 08:00-10:00 arasında edilməlidir. Çünki bu saatlarda kişi hormonu ən yüksək səviyyədə olur. Testosteron səviyyəsinin aşağı olması və xəstəliyin əlamətlərinin görünməsi halında xəstəyə "Aging Man Sindromu" diaqnozu qoyulur və testosteron hormonunun dəyişdirilməsinə başlanır.

Testosteron əlavəsinə hansı mərhələdə qərar verilir?

Beş il əvvəl, testosteronun dəyişdirilməsinin (azalmış hormonun əvəz edilməsi) prostat xərçəngi riskini artıracağı düşünülürdü. Lakin araşdırmalar bu iddianın həqiqəti əks etdirmədiyini göstərib. Bu gün testosteronun dəyişdirilməsi hətta prostat xərçəngi olanlar üçün də mümkündür. Bu yaxınlarda hormonların dəyişdirilməsinin prostat xərçəngi riskini artırmadığı və prostat xərçəngi xəstələrində xərçəngin inkişafını artırmadığına dair nəşrlər də var.

Hansı hallarda testosteron əlavəsi əlverişsizdir?

Testosteronun dəyişdirilməsi döş xərçəngi, yuxu apnesi və bu vəziyyətdən təsirlənə biləcək bəzi digər xəstəlikləri olan kişilərdə kontrendikedir.

Testosteron estrogen kimi birlikdə verilirmi?

Kişi və qadınların mexanizmləri bir-birindən fərqli olduğu üçün qadınları əvəz edərkən estrogen və testosteron birlikdə istifadə edilir. Çünki testosteronun aktiv olması üçün estrogen də lazımdır. Ancaq kişilərdə belə olmadığı üçün yalnız testosteronun dəyişdirilməsi aparılır. Əvəzetmənin tətbiqi üçün müxtəlif üsullar var. Dəyişdirmə ağızdan, venadaxili və ya dəriyə sürtməklə edilə bilər. Bu tətbiq üsulları arasında gelin dəriyə çəkilməsi ən sadə və ən geniş yayılmış üsuldur. Gündə bir dəfə, səhər saatlarında xəstənin dərisinə gel sürtmək kifayətdir. Müalicədə yaş məhdudiyyəti yoxdur və müalicə ömür boyu davam edə bilər. Biz də inanırıq ki, həyatın hər mərhələsində sağlam və xoşbəxt həyat sürmək mümkündür.

Murad Şahməmmədov