Ümumdünya Fotoqrafiya Günü

19 avqust 100-dən çox ölkəni birləşdirən beynəlxalq tədbir olan Ümumdünya Fotoqrafiya Günüdür. Hər il bir milyondan çox fotoqraf #WorldFotographyDay heşteqindən istifadə edərək qeyd etmədə iştirak edir.

Bayramın iki əsas tarixi var. Fotoqrafiya günü ideyası ilk dəfə 1988-ci ildə hind fotoqrafiya müəllimi O.P.Şarma tərəfindən irəli sürülmüşdür — ilk qeyd etmə 1991-ci ildə keçirilmişdir. Lakin müasir Ümumdünya Fotoqrafiya Günü 19 avqust 2010-cu ildə avstraliyalı fotoqraf Korske Ara tərəfindən təsis edilmişdir.

Tarixin seçilməsi təsadüfi deyil. 1839-cu il avqustun 19-da Parisdə, Fransa İnstitutunda Lui Daqer öz inqilabi ixtirasını - dagerreotipini ictimaiyyətə təqdim etdi. Bu, geniş ictimaiyyətə açıq olan ilk fotoqrafik proses idi. Bu gün kütləvi bir hadisə kimi fotoqrafiyanın rəsmi doğum günü hesab olunur.

Fotoqrafiya tarixi daha əvvəl başlamışdır. 1826-cı ildə Şalon-sur-Son şəhərində ixtiraçı Jozef Nisefor Nieps (1765-1833) tarixdə ilk fotoşəkil şəklini - evinin pəncərəsindən mənzərəni çəkə bildi. “Le Qrada pəncərədən mənzərə” adlanan bu şəkil yeni dövrün başlanğıc nöqtəsi oldu.

Onun tərəfdaşı Lui Daqqerr dagerreotip yaradaraq prosesi mükəmməlliyə çatdırdı - aydın, ətraflı təsvirlər əldə etməyə imkan verən bir üsul. Fransa hökuməti ixtiranın əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirdi və onu "bəşəriyyətə hədiyyə" elan edərək prosesi ictimaiyyətə açıqladı.

Fotoqrafiya tam hüquqlu bir sənət kimi tanınması yalnız 1980-ci illərdə baş verdi. Eyni zamanda, əvvəlcə Parisin Pale deTokio sarayında yerləşən Milli Fotoqrafiya Mərkəzi yaradıldı.

Bu gün hər kəs cibində fotoaparat gəzdirən zaman böyük fotoqraf Henri Kartye-Bressonun sözlərini xatırlatmaq yerinə düşər: “Fotoların kamera ilə çəkildiyi illüziyadır... göz, ürək və başla çəkilir”. Fotoqrafiya sadəcə reallığı qeyd etmək üsulu deyil, dünyanı dərk etmək, yaddaşı və bədii ifadəni qorumaq üçün güclü vasitədir.

2026-cı ildə dünya fotoqrafiyanın 200 illik yubileyini qeyd etməyə hazırlaşır.

Almaz Həsənli