COP29: İllik iqlim maliyyələşdirmə hədəfi 250 milyard dollar səviyyəsində qiymətləndirilir
COP29 iqlim danışıqlarına sədrlik edən Azərbaycan nəhayət ki, inkişaf etməkdə olan ölkələrin zəngin ölkələrdən gözləyə biləcəyi maliyyələşdirmə səviyyəsini müəyyən edib ki, təmiz enerjiyə keçid və getdikcə ekstremal hava şəraitinə və dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinə uyğunlaşsın.
Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfi (NCCT) üçün ilkin təklif Bakıda təxminən iki həftə davam edən qızğın müzakirələrin əsasına çevrildikdən sonra, dünən axşam bağlı qapılar arxasında səslənən yeni mətn zəngin ölkələrin hazırkı 100 milyard dollardan (2009-cu ildə qoyulmuşdu) əvəz edəcək hədəfini 2035-ci ilə qədər 250 milyard dollarlıq rəqəm təklif edir.
Məbləğ “dövlət və özəl, ikitərəfli və çoxtərəfli, o cümlədən alternativ mənbələrdən” daxil olacaq və qrantlar və özəl sektor investisiyaları kimi birbaşa maliyyə təminatını əhatə edəcək.
Siyasi və nazirlər səviyyəsində bir həftəlik müzakirələr zamanı AB və digər ölkələr donor bazasının genişləndirilməsi zərurətində israr etmələrinə baxmayaraq, o cümlədən Çinin də özünü saymağa davam etdiyi inkişaf etməkdə olan ölkələr ildə 1,3 trilyon dollarlıq hədəfdə inadla israr etdilər.
Yeni mətn bu rəqəmi yalnız arzu olunan məqsəd kimi tanıyır, çünki o, “bütün iştirakçıları inkişaf etməkdə olan ölkələr də daxil olmaqla, bütün dövlət və özəl mənbələrdən iqlimlə mübarizə üçün maliyyələşdirməni ən azı 2035-ci ilə qədər ildə 1,3 trilyon ABŞ dolları artırmasını təmin etmək üçün əl-ələ verib işləməyə çağırır”.
O, "inkişaf etməkdə olan ölkələrin Tərəflərini əlavə töhfələr verməyə dəvət edir", Avropa Komissiyasının donor bazasının inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatları əhatə edəcək şəkildə genişləndirilməsinin - blokun əsas tələblərindən biri - könüllülük əsasında həyata keçirilə biləcəyinə dair əvvəlki siqnallarına uyğundur.
Önümüzdəki saatlar göstərəcək ki, bu, inkişaf etməkdə olan ölkələri və dünən ilk siyasi saziş layihəsini qətiyyətlə rədd edən, zəngin ölkələri bu günə qədər hətta əlavə danışıqlar zamanı əsas kimi bir rəqəm irəli sürmək istəmədiklərinə görə qınayan kiçik ada dövlətlərini arxayın etmək üçün kifayətdirmi?
Almaz Həsənli
