Norveç və İslandiya AB-yə üzv olmağa hazırlaşırlar
ABŞ prezidenti Donald Trampın tətbiq etdiyi ticarət tarifləri və onun Qrenlandiyanı ilhaq etmək hədəsi Norveç və İslandiyanı Avropa Birliyinə üzv olmaq barədə düşünməyə vadar edib. Bu barədə Fransanın “Le Figaro” qəzeti yazır.
Norveç və İslandiya Şengen və Avropa İqtisadi Ərazilərinin bir hissəsidir və vahid bazarın tənzimlənməsi qaydalarını tətbiq edirlər, lakin onların səsvermə hüququ yoxdur. ABŞ yeni tariflər tətbiq etdikdən sonra bəzi Norveç siyasətçiləri qeyri-müəyyənliklə kifayətlənməyiblər. “Norveçin Avropaya, Avropanın isə Norveçə ehtiyacı var”, - deyə ölkənin baş naziri Jonas Gahr Store bir müddət əvvəl bildirib. Sentyabrda keçiriləcək seçkilərdən sonra hakimiyyətə gələ biləcək mühafizəkar müxalifət lideri Edna Solberq də ölkənin Aİ-yə üzv olmasının tərəfdarı olduğunu bildirib.
Norveç daha əvvəl 1972 və 1984-cü illərdə keçirilən referendumlardan sonra iki dəfə Avropa Birliyinə üzv olmaqdan imtina edib.Le Figaro-nun məlumatına görə, Skandinaviya ölkəsinin əhalisinin 43%-i hələ də belə bir təşəbbüsü dəstəkləmir, 37%-i isə lehinədir.
Öz növbəsində, İslandiya 10 ildən çox əvvəl Aİ-yə üzvlük ərizəsini geri götürdü, lakin hakim koalisiya 2027-ci ildə yeni referendum keçirməyi planlaşdırır. Qəzetin sitat gətirdiyi ölkənin baş naziri Kristrun Frostadottirin sözlərinə görə, hökumət “ölkənin yenidən danışıqlara başlamaq istəyib-istəmədiyini görmək” istəyir. Baş nazir, həmçinin “mövcud geosiyasi vəziyyətin əhalinin seçiminə təsir edəcəyinə” əminliyini ifadə edib. Nəşr yanvar ayında “Prcent”in keçirdiyi sorğunun nəticələrinə istinad edir, ona görə, İslandiya əhalisinin 45%-i Aİ-yə qoşulmağı dəstəkləyir, 35%-i isə əleyhinədir.
İslandiya və Norveç Trampın Danimarkanın muxtar ərazisi olan Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirməklə hədələməsindən sonra Avropa Birliyinə daxil olmaq məsələsinə qayıtmaq qərarına gəliblər. Avropa İslahatları Mərkəzinin direktor müavini Yan Bond qəzetə açıqlamasında bildirib ki, müzakirələrin nəticəsi “daxili siyasi debatların gedişindən çox asılıdır”, lakin aktiv kənar müdaxiləni də istisna etmək olmaz.
Amerika lideri bundan əvvəl ölkəsinin Qrenlandiyanı ilhaq edəcəyinə əmin olduğunu bildirmişdi. Martın 4-də o, ada əhalisinin ərazinin ABŞ-a qoşulması qərarını təsdiqləyəcəyini açıqladı. Ağ Ev əvvəllər dəfələrlə Qrenlandiyanın onun ölkəsinə qoşulması lazım olduğunu bildirib. O, Danimarka adadan imtina etməsə, onu yüksək ticarət tarifləri tətbiq edəcəyi ilə hədələdi. Hətta ilk prezidentlik dövründə Tramp Qrenlandiyanı almağı təklif etmişdi. Danimarka və Qrenlandiya hakimiyyəti bu ideyanı rədd etdi.
Əziz Mustafa, Oxuməni.az
